Έχουν περάσει 11 χρόνια από εκείνη τη μαύρη μέρα της τρίτης Οκτωβρίου του 2013, όταν 368 μετανάστες έχασαν τη ζωή τους σε ένα από τα πιο τραγικά ναυάγια στα ανοιχτά της Λαμπεντούζα, της μικρής ιταλικής νήσου που βρίσκεται κοντά στη βόρεια Αφρική. Το γεγονός αυτό έγινε σύμβολο της μεταναστευτικής κρίσης στη Μεσόγειο, και καθιέρωσε την 3η Οκτωβρίου ως «Ημέρα Μνήμης και Υποδοχής» στην Ιταλία.
Η τραγωδία αυτή αποτέλεσε αφύπνιση για την Ευρώπη και την Ιταλία, αναδεικνύοντας τις ανεπάρκειες των μηχανισμών διάσωσης και υποστήριξης των προσφύγων, ενώ τόνισε την αδιάκοπη ροή ανθρώπων που διακινδυνεύουν τις ζωές τους για να φτάσουν σε ασφαλέστερα εδάφη.
Υγρός τάφος μεταναστών η Μεσόγειος
Σήμερα, 11 χρόνια μετά, η Μεσόγειος εξακολουθεί να είναι θέατρο τραγικών απωλειών. Σύμφωνα με την Κοινότητα του Σαντ Ετζίντιο, από το 1990 έως σήμερα έχουν πεθάνει πάνω από 66.000 άνθρωποι στη θάλασσα, προσπαθώντας να φτάσουν στην Ευρώπη. Μόνο το 2024, 1.562 άνδρες, γυναίκες και παιδιά έχουν χαθεί ή αγνοούνται στη Μεσόγειο. Παρά το πέρασμα του χρόνου, οι διαδρομές γίνονται ολοένα και πιο επικίνδυνες.
Αυτό το γεγονός έφερε στο προσκήνιο την αναγκαιότητα για ενίσχυση των προγραμμάτων διάσωσης στη θάλασσα, την εισαγωγή νόμιμων διαύλων μετανάστευσης, και την υποστήριξη για οικογενειακές επανενώσεις. Η Κοινότητα του Sant Egidio, μαζί με άλλους φορείς, δημιούργησαν τους «Ανθρωπιστικούς Διάδρομους», ένα πρόγραμμα που έχει επιτρέψει τη μεταφορά περισσότερων από 7.700 προσφύγων στην Ευρώπη, προσφέροντας τους ασφαλείς συνθήκες και ενισχύοντας την κοινωνική τους ένταξη. Το πρόγραμμα αυτό δημιουργήθηκε ως αντίδραση στη “σφαγή της Λαμπεντούζα”, με σκοπό να σωθούν πρόσφυγες από τα χέρια διακινητών και να τους δοθεί μια ευκαιρία για μια νέα ζωή.
Παρά την πρόοδο, πολλές από τις πολιτικές που ακολούθησαν την τραγωδία του 2013 δεν ανταποκρίθηκαν στις προσδοκίες. Ο πρόεδρος του Centro Astalli, (οργανισμός Ιησουιτών για πρόσφυγες στην Ιταλία), δήλωσε ότι οι πολιτικές των τελευταίων ετών παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις διεθνείς συνθήκες για το άσυλο. Ανέφερε ότι οι μεταναστευτικές πολιτικές καθορίζονται περισσότερο από την επιδίωξη εκλογικής επιρροής παρά από τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
«Ευθύνων όλων η διάσωση στη θάλασσα»
Ο αγώνας για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα των προσφύγων είναι συνεχής. Ο πατέρας Καμίλλο Ριπαμόντι, πρόεδρος του Centro Astalli, υπογράμμισε ότι η διάσωση στη θάλασσα δεν πρέπει να είναι ευθύνη μόνο των μη κυβερνητικών οργανώσεων αλλά των κρατών. Παρόλο που υπάρχουν νόμιμοι δρόμοι μετανάστευσης, πολλοί μετανάστες συνεχίζουν να ταξιδεύουν με κίνδυνο της ζωής τους, ενώ οι κρατικές πολιτικές συχνά τους αντιμετωπίζουν με αδιαφορία ή και εχθρότητα.
Ο απολογισμός αυτών των γεγονότων δείχνει ότι υπάρχει ακόμα μεγάλη ανάγκη για αλλαγές στις πολιτικές υποδοχής και προστασίας των μεταναστών. Το περιστατικό της Λαμπεντούζα παραμένει μια σκληρή υπενθύμιση της ανθρωπιστικής κρίσης που συνεχίζει να διαδραματίζεται στα νερά της Μεσογείου, με χιλιάδες ανθρώπους να ρισκάρουν καθημερινά τις ζωές τους για μια καλύτερη ζωή στην Ευρώπη.
«Η Ευρώπη καλείται να δράσει με ανθρωπιστική ευαισθησία και να ενισχύσει τους μηχανισμούς διάσωσης και ένταξης, προκειμένου να αποφευχθούν νέες τραγωδίες. Η μνήμη της Λαμπεντούζα δεσμεύει την Ε.Ε.», επεσήμανε η ιταλική Κοινότητα.
