Έναν χρόνο πριν, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου είχε σταθεί μπροστά στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ με έναν χάρτη που απεικόνιζε τη «νέα Μέση Ανατολή».

Ο Νετανιάχου είχε παρουσιάσει ένα σχέδιο περιφερειακού μετασχηματισμού στηριγμένο στις λεγόμενες Συμφωνίες του Αβραάμ (Abraham Accords), μέσω των οποίων τα γειτονικά αραβικά κράτη εργάζονται για την εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ.

«Στον αναθεωρημένο χάρτη της Μέσης Ανατολής του Νετανιάχου, η κατεχόμενη Παλαιστίνη έλαμψε δια της απουσίας της»

«Αλλά αντί να υπάρξει μια νέα περιφερειακή τάξη που θα είχε επιτευχθεί μέσω της διπλωματίας και του εμπορίου, το περασμένο έτος σημαδεύτηκε από μια καταστροφική ισραηλινή εκστρατεία πολέμου και γενοκτονίας», γράφει ο Σάνσομ Μίλτον, ερευνητής από το Κέντρο για τη Σύγκρουση και τις Ανθρωπιστικές Σπουδές στην Ντόχα του Κατάρ, σε άρθρο του στο Middle East Eye.

Η επίθεση του Ισραήλ που διαρκεί έναν χρόνο σε πολλαπλά μέτωπα έχει καταρρακώσει την προσωρινή πρόοδο της περιοχής προς την ειρήνη. Η σχετική σταθερότητα της Μέσης Ανατολής στις αρχές αυτής της δεκαετίας έχει καταστραφεί από τη γενοκτονική επίθεση του Ισραήλ στη Γάζα, τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς στη Συρία και την Υεμένη και τώρα τη χερσαία εισβολή στο Λίβανο, σημειώνει ο ίδιος.

Το 2003, οι νεοσυντηρητικοί ιδεολόγοι οραματίστηκαν το Ιράκ ως έναν δημοκρατικό φάρο που θα διέδιδε την αλλαγή σε ολόκληρη τη νέα Μέση Ανατολή, γράφει ο Μίλτον.

«Δύο δεκαετίες αργότερα, αυτή η μεταμόρφωση συμβαίνει στα χέρια ενός εθνοκρατικού, εξτρεμιστικού κράτους εποίκων, μέσω γενοκτονίας, εισβολής και μαζικής εκδίωξης.

Το Ισραήλ έχει διευρύνει τα όρια του τι είναι τόσο δυνατό όσο και ανεκτό σε περιφερειακές ένοπλες συγκρούσεις, μέσω τακτικών παραβιάσεων του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου και δοκιμάζοντας πόσο μακριά μπορούν να πιεστούν τα αραβικά κράτη χωρίς σημαντική κλιμάκωση», αναφέρει χαρακτηριστικά ο ίδιος.

Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου.

Δύο μέτρα και δύο σταθμά από τη Δύση

Στη συνέχεια ο Μίλτον αναφέρεται στο πώς έχουν αντιδράσει οι αραβικές χώρες μετά το ξέσπασμα του πολέμου στη Γάζα.

«Η γενοκτονία στη Γάζα, η οποία έχει καταστήσει την περιοχή σε μεγάλο βαθμό ακατοίκητη, έχει αντιμετωπιστεί με εκκλήσεις των περιφερειακών κυβερνήσεων για κατάπαυση του πυρός και αποκλιμάκωση. Ωστόσο, με εξαίρεση τις μη κρατικές ένοπλες οργανώσεις, οι αραβικές χώρες υπήρξαν ως επί το πλείστον παθητικοί δρώντες», παρατηρεί.

Οι πρώην «κόκκινες γραμμές» – όπως ο μαζικός εκτοπισμός των Παλαιστινίων ή οι στοχευμένες δολοφονίες σε νοσοκομεία και σχολεία – δεν προκαλούν πλέον σημαντική αντίδραση, σημειώνει.

Όμως, ο πολυετής πόλεμος στη Γάζα έχει πράγματι δρομολογήσει την ανάπτυξη μιας «νέας Μέσης Ανατολής» όσον αφορά τις σχέσεις της περιοχής με τις δυτικές χώρες, καθώς τα δύο μέτρα και δύο σταθμά των Αμερικανών και Ευρωπαίων διπλωματών φάνηκαν ξεκάθαρα, γράφει ο Μίλτον.

Καθώς η εμπιστοσύνη στη δυτική ηγεσία μειώνεται, η περιοχή προσβλέπει όλο και περισσότερο στην Κίνα ως διαμεσολαβητή πολιτικών συμφωνιών και ως εταίρο για την τεχνολογική πρόοδο και τις προσπάθειες ανοικοδόμησης, υποστηρίζει ο ερευνητής από το Κέντρο για τη Σύγκρουση και τις Ανθρωπιστικές Σπουδές.

«Διεστραμμένο όραμα»

«Στον αναθεωρημένο χάρτη της Μέσης Ανατολής του Νετανιάχου, η κατεχόμενη Παλαιστίνη έλαμψε δια της απουσίας της. Το περασμένο έτος κατέδειξε την ανοησία αυτού του διεστραμμένου οράματος», γράφει ο Μίλτον.

Στη συνέχεια ο συγγραφέας του άρθρου που φιλοξενείται στο ΜΕΕ, σημειώνει ότι κεντρικό ρόλο στο ισραηλινό όραμα για μια νέα περιοχή έπαιζε η δυνατότητα εξομάλυνσης των σχέσεων με τη Σαουδική Αραβία. Αλλά η Παλαιστίνη παραμένει εμπόδιο στον στόχο αυτό, με τον Σαουδάραβα πρίγκιπα διάδοχο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν να δεσμεύεται πρόσφατα ότι η χώρα του δεν θα εξομαλύνει ποτέ τις σχέσεις με το Ισραήλ μέχρι να δημιουργηθεί ένα παλαιστινιακό κράτος με πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ.

Σύμφωνα με τον Μίλτον, κρίσιμο στοιχείο είναι ότι ο πρίγκιπας διάδοχος φέρεται να επηρεάστηκε για το θέμα αυτό από τα λαϊκά αιτήματα των νέων Σαουδαράβων, γεγονός που αντανακλά μια ευρύτερη περιφερειακή τάση των νέων να ασχολούνται για πρώτη φορά με την Παλαιστίνη λόγω της έκθεσής τους στη γενοκτονία που διαρκεί έναν χρόνο.

Παλαιστίνιοι εγκαταλείπουν τη βόρεια Γάζα μετά από εντολή εκκένωσης του Ισραήλ, 12 Οκτωβρίου 2024.

Υπό αυτή την έννοια, γράφει ο Σάνσομ Μίλτον, ο πόλεμος στη Γάζα έχει πράγματι αναδιαμορφώσει την περιοχή, προωθώντας μια ισχυρότερη αίσθηση ενότητας σε όλο το «αραβικό πεζοδρόμιο» στην αντίθεση με την ισραηλινή κατοχή και την εθνοκάθαρση.

«Αλλά για να μπορέσει αυτή η ανανεωμένη λαϊκή συνείδηση να ωθήσει σε μια διαρκή αλλαγή, τα αραβικά κράτη πρέπει να ανακτήσουν τη δικαιοδοσία τους και τη δυναμική τους στην αναδιαμόρφωση του μέλλοντος της περιοχής, αρνούμενα να επιτρέψουν σε ένα αποικιοκρατικό φυλάκιο εποίκων και τους ιμπεριαλιστές υποστηρικτές του να υπαγορεύσουν την πορεία των γεγονότων», καταλήγει ο Μίλτον.