H Ευρωπαϊκή Ένωση ασκεί πίεση στα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, να προωθήσουν την ισότητα των φύλων και να αυξήσουν την εκπροσώπηση των γυναικών σε θέσεις εξουσίας, ειδικά στα διοικητικά συμβούλια των εισηγμένων εταιρειών. Η πίεση αυτή έχει ενταθεί ιδιαίτερα μετά την έγκριση της οδηγίας της ΕΕ που απαιτεί τουλάχιστον 40% γυναικεία εκπροσώπηση στα διοικητικά συμβούλια των εισηγμένων εταιρειών μέχρι το 2026.
Η οδηγία αυτή, που εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, καλεί όλα τα κράτη μέλη να εναρμονίσουν τη νομοθεσία τους και να λάβουν μέτρα για την προώθηση της γυναικείας εκπροσώπησης, επιβάλλοντας συγκεκριμένες ποσοστώσεις. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει υπογραμμίσει τη σημασία της συμμετοχής των γυναικών στις ηγετικές θέσεις, καθώς αυτό δεν αφορά μόνο την κοινωνική ισότητα, αλλά και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της οικονομικής απόδοσης των επιχειρήσεων.
Οι πιέσεις της ΕΕ περιλαμβάνουν:
- Ευρωπαϊκή Οδηγία για την ισότητα στα διοικητικά συμβούλια: Η οδηγία αυτή απαιτεί από τις εισηγμένες εταιρείες να εξασφαλίσουν ότι το 40% των μη εκτελεστικών θέσεων στα διοικητικά τους συμβούλια καταλαμβάνεται από γυναίκες μέχρι το 2026. Αυτό αποτελεί σαφή δέσμευση και οι χώρες που δεν συμμορφώνονται θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν κυρώσεις ή καθυστερήσεις στην πρόσβαση σε ευρωπαϊκά κονδύλια.
- Σύνδεση με τα ευρωπαϊκά κονδύλια: Η ΕΕ συχνά συνδέει τις πολιτικές ισότητας με την πρόσβαση σε ευρωπαϊκά κονδύλια. Οι χώρες που δεν συμμορφώνονται με τις ευρωπαϊκές κατευθυντήριες γραμμές μπορεί να αντιμετωπίσουν περιορισμούς στη χρηματοδότηση από τα ταμεία συνοχής ή άλλες μορφές οικονομικής ενίσχυσης.
- Συνεργασία με εθνικές αρχές: Η ΕΕ συνεργάζεται με τις κυβερνήσεις των κρατών μελών για να εξασφαλίσει την εφαρμογή των κανόνων ισότητας. Πολλές χώρες, όπως η Ελλάδα, βρίσκονται σε διαδικασία προσαρμογής της νομοθεσίας τους στις απαιτήσεις της ΕΕ.
- Προώθηση των βέλτιστων πρακτικών: Η ΕΕ ενθαρρύνει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των χωρών και των επιχειρήσεων, προωθώντας την ισότητα των φύλων ως καλή πρακτική για την οικονομική ανάπτυξη.
Η Ελλάδα, όπως και άλλα κράτη μέλη, θα πρέπει να συμμορφωθεί με τις ευρωπαϊκές απαιτήσεις μέχρι το 2026. Η ΕΕ έχει καταστήσει σαφές ότι η ισότητα των φύλων είναι κεντρικό ζήτημα για τη συνοχή της Ένωσης και τη βελτίωση της κοινωνικής δικαιοσύνης. Παρόλο που η Ελλάδα έχει αρχίσει να κάνει βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση, οι πιέσεις από την ΕΕ συνεχίζονται για να επιταχυνθεί η διαδικασία και να επιτευχθεί ο στόχος της ποσόστωσης.
Καλύτερα ναι, καλά όχι
Στην Ελλάδα, η εκπροσώπηση των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια των μεγάλων επιχειρήσεων έχει βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια, αλλά παραμένει χαμηλότερη σε σχέση με τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το ποσοστό γυναικών στα διοικητικά συμβούλια των εισηγμένων εταιρειών στην Ελλάδα το 2022 ήταν περίπου 25%, ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος ήταν κοντά στο 30%.
Η Ελλάδα δεν είχε μέχρι πρόσφατα κάποια συγκεκριμένη νομοθεσία που να επιβάλλει ποσοστώσεις γυναικών στα διοικητικά συμβούλια, όπως συνέβη σε χώρες όπως η Γαλλία και η Ιταλία. Ωστόσο, με την ευρωπαϊκή οδηγία που επιβάλλει την ύπαρξη τουλάχιστον 40% γυναικών στα διοικητικά συμβούλια των εισηγμένων εταιρειών μέχρι το 2026, η Ελλάδα, όπως και τα υπόλοιπα κράτη μέλη, θα πρέπει να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις αυτές.
Στην πράξη, η χώρα έχει ήδη ξεκινήσει να λαμβάνει μέτρα για τη βελτίωση της εκπροσώπησης των γυναικών σε θέσεις εξουσίας. Έχουν αναπτυχθεί πολιτικές που προωθούν την ισότητα των φύλων σε διάφορους τομείς της κοινωνίας και της οικονομίας, αν και δεν έχει υπάρξει έως τώρα υποχρεωτική ποσόστωση σε ευρεία κλίμακα στον ιδιωτικό τομέα.
Γυναικεία εκπροσώπηση
Η πρόοδος στην Ελλάδα όσον αφορά τη γυναικεία εκπροσώπηση στα διοικητικά συμβούλια συναντά προκλήσεις που σχετίζονται με κοινωνικές αντιλήψεις και παραδοσιακές δομές στις επιχειρήσεις. Παρά το γεγονός ότι η κατάσταση βελτιώνεται, με τη συμμετοχή περισσότερων γυναικών σε ηγετικές θέσεις, το ποσοστό τους παραμένει σχετικά χαμηλό, και απαιτούνται περισσότερα μέτρα για να επιτευχθεί η ισότητα που προωθείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η Ελλάδα θα πρέπει να προσαρμόσει τη νομοθεσία της στα πρότυπα της ΕΕ μέχρι το 2026, με στόχο να επιτύχει το ποσοστό του 40% γυναικείας εκπροσώπησης στα διοικητικά συμβούλια των μεγάλων εταιρειών. Αυτό θα απαιτήσει μια πιο συντονισμένη προσπάθεια από την πολιτεία, τον ιδιωτικό τομέα και τις κοινωνικές οργανώσεις.
Η χώρα μας βρίσκεται σε μια μεταβατική φάση, προσπαθώντας να ενισχύσει την παρουσία των γυναικών σε θέσεις ευθύνης, αλλά χρειάζεται να προχωρήσει περαιτέρω για να συμβαδίσει με τις απαιτήσεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας.
Ποσόστωση γυναικών
Στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, η εφαρμογή της νομοθεσίας για την ποσόστωση των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια βρίσκεται σε διαφορετικά στάδια, ανάλογα με την κάθε χώρα. Η Γαλλία είναι από τις πρώτες χώρες που θέσπισαν νομοθεσία για την ποσόστωση γυναικών στα διοικητικά συμβούλια. Από το 2011, εφαρμόζεται ο νόμος Copé-Zimmermann, που απαιτεί τουλάχιστον 40% γυναικεία εκπροσώπηση στα διοικητικά συμβούλια των μεγάλων εταιρειών. Η Γαλλία θεωρείται πρωτοπόρος στην προώθηση της ισότητας των φύλων.
Η Γερμανία υιοθέτησε το 2015 έναν νόμο που απαιτεί από τις μεγάλες εισηγμένες εταιρείες να έχουν τουλάχιστον 30% γυναίκες στα εποπτικά συμβούλια. Τον Ιούνιο του 2021, η Γερμανία ενίσχυσε τη νομοθεσία, επιβάλλοντας περαιτέρω μέτρα που αυξάνουν την εκπροσώπηση των γυναικών σε διοικητικά συμβούλια.
Η Ιταλία εφάρμοσε νομοθεσία το 2011 (νόμος Golfo-Mosca), που απαιτεί τουλάχιστον το 33% των θέσεων στα διοικητικά συμβούλια να κατέχεται από γυναίκες. Αυτή η ποσόστωση εφαρμόζεται τόσο στις εισηγμένες όσο και στις κρατικές εταιρείες.
Τι γίνεται σε Νορβηγία και Ισλανδία
Η Νορβηγία, αν και δεν είναι μέλος της ΕΕ, ήταν η πρώτη χώρα στον κόσμο που επέβαλε ποσόστωση για την εκπροσώπηση γυναικών στα διοικητικά συμβούλια. Από το 2003, απαιτείται οι μεγάλες εταιρείες να έχουν τουλάχιστον 40% γυναίκες στα διοικητικά τους συμβούλια, αποτελώντας πρότυπο για πολλές ευρωπαϊκές χώρες.
Παρά το μικρό μέγεθος της αγοράς της, η Ισλανδία επίσης απαιτεί από τις μεγάλες εταιρείες να έχουν τουλάχιστον 40% γυναικεία εκπροσώπηση στα διοικητικά τους συμβούλια, αποτελώντας μια από τις πιο ισότιμες κοινωνίες στον κόσμο.
Αργή πρόοδος
Σε κάποιες χώρες, ωστόσο, η πρόοδος είναι πιο αργή. Σε κράτη μέλη της ΕΕ όπως η Πολωνία και η Ουγγαρία, δεν υπάρχει υποχρεωτική ποσόστωση και η εκπροσώπηση των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια παραμένει χαμηλή. Παρά την ευρωπαϊκή οδηγία, η πρόκληση της εφαρμογής ποσοστώσεων συχνά συναντά αντίσταση, κυρίως λόγω της έλλειψης πολιτικής βούλησης ή των διαφορετικών κοινωνικών αντιλήψεων.
Σε γενικές γραμμές, οι περισσότερες χώρες της ΕΕ εργάζονται για την εφαρμογή της ποσόστωσης γυναικών στα διοικητικά συμβούλια, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή οδηγία. Ωστόσο, υπάρχουν διαφορές στον ρυθμό προόδου, ανάλογα με το νομοθετικό πλαίσιο και την κοινωνική κουλτούρα κάθε χώρας. Χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία και η Ιταλία είναι ήδη αρκετά προχωρημένες, ενώ άλλες κινούνται πιο αργά προς αυτήν την κατεύθυνση.
