Την Τετάρτη 24 Ιουλίου 2024, στην Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων στη Βουλή, έλαβε χώρα μαραθώνια ακρόαση φορέων που είχαν κληθεί, προκειμένου να διατυπώσουν τις θέσεις τους επί του νομοσχεδίου για την Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση. Στην συνεδρία έλαβε μέρος και το Πανελλαδικό Δίκτυο των Διοικήσεων τωνΚέντρων Πρόληψης «ΔΙ.ΚΕ.ΠΡ.Ε.» ύστερα από πρόσκληση από την αρμόδια υπηρεσία της Βουλής. Το ΔΙ.ΚΕ.ΠΡ.Ε. εκπροσώπησανο Πρόεδρος, κ. Στέφανος Τζιμογιάννης και ο Αντιπρόεδρος του Δικτύουκαι Πρόεδρος του Κέντρου Πρόληψης Μαγνησίας «Πρόταση Ζωής», κ. Ευθύμιος Ζιγγιρίδης. Πήραν το λόγο και συνοψίζοντας τις αντιρρήσεις τους για το νομοσχέδιο, είπαν τα παρακάτω:
Όλα τα επίσημαεπιστημονικάόργανασεΕυρώπη καιΗΠΑαναφέρουνότιηπρόληψητωνεξαρτητικώνσυμπεριφορώναπό ουσίεςκαι άλλες συνήθειες(βία,τζόγος,διαδίκτυο,μέσακοινωνικήςδικτύωσηςκ.λ.π.)είναι αποτελεσματική ανξεκινάαπότη βάσητης κοινωνίας, αν είναι αποδεκτή και συμμετέχουνσεαυτήνπολίτεςκαιφορείςτηςκοινότητας,ανοργανώνεταιαπότοπικούς κοινωνικούςφορείς καιανστησυνέχειαεπηρεάσειτασυστήματαπρος τηνκορυφήτηςκοινωνικήςπυραμίδας,μέχριτηνκυβέρνηση.
H χώρα μας χρησιμοποιεί ένα επιτυχημένο μοντέλο διοίκησης και λειτουργίας για την πρόληψη εδώ και 30 χρόνια. Η τοπική αυτοδιοίκηση και κυβερνητικοί παράγοντες το αγκάλιασαν πριν 30 χρόνια και ξεκίνησαν τη λειτουργία τους τα Κέντρα έχοντας τις ρίζες τους σε τοπικούς φορείς είτε οικονομικοί είτε κοινωνικοί είτε αυτοδιοικητικοί. Αυτό το μοναδικό μοντέλο το οποίο χρειάζεται, ομολογουμένως, βελτιώσεις ωφελεί εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους ετησίως από τα 75 Κέντρα Πρόληψης της χώρας. Το γεγονός ότι οι ανάγκες γίνονται αντιληπτές από τους τοπικούς φορείς και όχι από απομακρυσμένους φορείς οι όποιοι δεν μπορούν να αφουγκραστούν τις προτεραιότητες και τις πραγματικές ανάγκες των πολιτών δίνει την δυνατότητα δημιουργίας κατάλληλων προγραμμάτων για την πρόληψη και την προαγωγή της ψυχοκοινωνικής υγείας. Ένα διοικητικό μοντέλο αποκεντρωμένο και δημοκρατικής διακυβέρνησης.
Τα 75 Κέντρα Πρόληψης (Κ.Π.) των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας που λειτουργούν στο χώρο μας πάνω από τριάντα (30) χρόνια, είναι από τις, πλέον, αποτελεσματικές δομές στον τομέα της Πρωτογενούς Πρόληψης κατά των ουσιών και των εν γένει εξαρτήσεων.
Έχουν επιτελέσει ένα σημαντικό έργο που έχει αναγνωρισθεί από το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για τα Ναρκωτικά και έχουν καταξιωθεί στις τοπικές κοινωνίες.
Συνολικά, από τα προγράμματα και τις παρεμβάσεις που απευθύνονται σε παιδιά, εφήβους, νέους, εκπαιδευτικούς, γονείς, ιερείς, σώματα ασφαλείας και στο γενικό πληθυσμό, ωφελήθηκαν εκατοντάδες πολίτες, αν αναλογιστούμε πως τα έτη 2017, 2018, 2019, 2020, ωφελήθηκαν πάνω από 290.000, ετησίως, εκ των οποίων η πλειοψηφία σε μαθητές της Α/βάθμιας και β/βάθμιας Εκπαίδευσης.
Το νομοσχέδιοψυχικής μεταρρύθμισης καταργεί, μεταξύ άλλων, τις υφιστάμενες δομές 18 Άνω, ΚΕΘΕΑ, ΟΚΑΝΑ και δημιουργείται ένας συγκεντρωτικός Οργανισμός (ΕΟΠΑΕ), απόλυτα ελεγχόμενος από την Κυβέρνηση, στον οποίο εντάσσονται τόσο οι Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας, όσο και η Πρόληψη και Αντιμετώπιση των εξαρτήσεων.
.
-Μετατρέπει δομές που ανήκουν σε ΝΠΔΔ, σε νοσοκομεία του ΕΣΥ, σε ΝΠΙΔ ενισχύοντας και ενθαρρύνοντας την ιδιωτική πρωτοβουλία, ακυρώνοντας έτσι τον δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα των υπηρεσιών.
Επειδή έχουν περάσει τριάντα (30) ολόκληρα χρόνια από τη λειτουργία των Κ.Π. και καθώς βρισκόμαστε σε μια εποχή έντονης ρευστότητας, οι κυβερνητικές πολιτικές στον τομέα της Πρωτογενούς Πρόληψης πρέπει να έχουν χαρακτηριστικά καινοτόμα, εξωστρεφή και αποτελεσματικά επωφελεία των τοπικών κοινωνιών.
Αντ΄αυτών, η φιλοσοφία του Σχεδίου Νόμου με τον κατ’ επίφαση τίτλο «Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση» , ουδεμία αναφορά κάνει για την τύχη των Κ.Π.. Τα αφήνει ως έχουν μέχρι το 2027 και από εκεί και πέρα «γαία πυρί μειχθήτω».
Κάποιοι ισχυρίζονται ότι τα ΚέντραΠρόληψης έχοντας αυτοδιοίκητο καθεστώς δεν μπορούν να ελεγχθούν αποτελεσματικά από τον ΟΚΑΝΑ. Ασφαλώς και αυτόδεν είναι αληθές. Το μοντέλο διοίκησης είναι θέμα γνώσης,ιδιοσυγκρασίας και μεθοδολογίας εφαρμογής. Τα συγκεντρωτικά μοντέλα διοίκησης ανήκουν στο παρελθόν.Ο έλεγχος των Κέντρων μπορεί να γίνεται αποτελεσματικά από τον Νέο Φορέα. Μπορούν να οριστούν στόχοι-δείκτες οι οποίοι να παρακολουθούνται και να επαναξιολογούνται.
Κάποιοι ισχυρίζονται ότι μερικά Κέντρα Πρόληψης δεν συμμορφώνονταιμε τις οδηγίες του ΟΚΑΝΑ. Η απάντηση είναι απλή:
«Έλεγχος,προειδοποίηση και διακοπή χρηματοδότησης».
Τα Κέντρα Πρόληψης είναι εδώ για να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στους τοπικούς πληθυσμούς που τους έχουν ανάγκη, δεν είναι εδώ για να εξυπηρετούν πολιτικά παιχνίδια κομμάτων ή ιδεολογικών προσεγγίσεων.
Κάποιοι λένε ότι πρέπει να πάνε στον έλεγχο της κυβέρνησης ώστε να υπάρχει συγκεντρωτικός έλεγχος. Μα και τώρα στον έλεγχο της κυβέρνησης είναι αφού ο πρόεδρος του ΟΚΑΝΑ είναι άνθρωπος της εκάστοτε κυβέρνησης, επομένως, και προϊστάμενος των Κέντρων Πρόληψης και ο πρόεδρος του ΚΕΘΕΑ είναι,επίσης, άνθρωπος της κυβέρνησης. Αν δεν μπορούν να ελέγξουν τώρα τους φορείς γιατί θεωρούμε θα μπορέσουν να ελέγξουν τον ενιαίο φορέα με αποτελεσματικό τρόπο έχοντας χάσει και το πλεονέκτημα της επαφής με τις τοπικές κοινωνίες;
Κυρίες και κύριοι της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης, δεν χωράνε πολιτικά παιχνίδια στο μέλλον της πρόληψης, στο μέλλον των παιδιών μας, στο μέλλον της χώρας μας. Η πρόληψη μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά μόνο όταν έχει τις ρίζες της στην τοπική κοινωνία. Τα Κέντρα Πρόληψης πρέπει να παραμείνουν σε άμεση επαφή με τους τοπικούς φορείς ώστε να μπορέσουν να συνεχίσουν να προσφέρουν το έργο τους στις τοπικές κοινωνίες.
Οι προτάσεις του ΔΙΚΕΠΡΕ συνοψίζονται στα παρακάτω σημεία:
- Τα Κ.Π. να ενταχθούν υπό την εποπτεία του ΕΟΠΑΕ ακόμη και μετά το 2027, να συνεχισθεί η λειτουργία τους με το ίδιο αυτοδιοίκητο καθεστώς.
- Να δημιουργηθεί αυστηρό πλαίσιο ελέγχου από τον ΕΟΠΑΕ προς τα Κέντρα Πρόληψης και να εκπονηθούν συγκεκριμένες διαδικασίες συμμόρφωσης όπου απαιτείται.
- Να δημιουργηθεί ένας ενιαίος εσωτερικός κανονισμός για όλα τα Κέντρα Πρόληψης.
- Να ενισχυθεί το ανθρώπινο δυναμικό, προκειμένου να μπορούν τα Κέντρα να αντεπεξέλθουν πλήρως στις υποχρεώσεις τους.
- Να ενταχθεί το ΔΙ.ΚΕ.ΠΡ.Ε.στην Εθνική Επιτροπή Σχεδιασμού και Συντονισμού για την αντιμετώπιση των Εξαρτήσεων.
Ο Πρόεδρος Ο Αντιπρόεδρος
Στέφανος Τζιμογιάννης Ευθύμιος Ζιγγιρίδης
